سرخک یک بیماری ویروسی است که معمولاً کودکان به آن مبتلا می شوند و امروزه به دلیل وجود واکسن کشندگی کمتری نسبت به گذشته دارد. سرخجه یا سرخک در کودکان زیر 5 سال بیشتر وجود دارد و سالانه موجب مرگ بیشتر از 10 هزار کودک در دنیا می شود. اما آشنایی با علائم این بیماری برای خانواده و پرستار کودک اهمیت زیادی دارد. این کار موجب می شود تا بتوانید پیش از شدت گرفتن علائم اقدام به درمان نمایید. اما از کجا بفهمیم سرخک گرفتیم و علائم آن چگونه است؟ در این مقاله قصد داریم شما را با هر آن چیزی که لازم است درباره سرخجه و علائم این بیماری در کودکان و همچنین روش درمان بدانید آشنا شوید.
سرخک چیست؟
سرخک یک بیماری عفونی در کودکان است که به دلیل انتشار نوعی ویروس در بدن ایجاد می شود. این بیماری موجب ایجاد علائمی مثل تب، آبریزش و بثورات پوستی می شود و معمولاً در کودکان ایجاد می شود. این بیماری از طریق تنفس منتقل می شود و به آن روبلا نیز می گویند. جالب است بدانید که در ده سال اخیر به دلیل استفاده از واکسن میزان مرگ و میر ناشی از این بیماری بسیار کمتر شده است. مریضی سرخک در کودکان از طریق هوا، آب دهان و مایعات مخاطی بدن از یک فرد به فرد دیگر منتقل می شود.
نشانه یا علائم سرخک در کودکان
سرخک از آن دسته از بیماری هایی است که بسیاری از کودکان به آن مبتلا می شوند. قبل از هر چیز به عنوان فردی که وظیفه نگهداری از کودک را بر عهده دارد، باید بدانید که سرخجه یک دوره نهفته دارد. بعد از پشت سر گذاشتن این دوره، علائم بیماری بروز می کند.
و باید بدانید که سرخک در کودکان چگونه است؟ معمولاً اولین علائم سرخک در نوزادان روی بدن ظاهر می شود، 10 روز تا 2 هفته بعد از ورود ویروس به بدن است. تب، آبریزش، قرمز شدن چشم ها و وجود لکه های سفید در دهان علائم اولیه سرخجه هستند. پس از آن علائم ثانویه ظاهر می شوند. جوش ها و لکه های قرمز که تمام سطح پوست را پر می کند و معمولاً در مراحل اولیه بیشتر روی صورت و گردن ایجاد می شوند و این موضوع مهم ترین نشانه ی سرخجه در کودکان است که یک پرستار کودک باید توجه ویژه به آن داشته باشد.
به طور معمول تب و گلو درد نشانه ی سرخک خفیف است و شباهت زیادی به سرماخوردگی عادی دارد. بسیاری از افراد قبل از اینکه بثورات پوستی یا دانه های قرمز روی پوست ایجاد شود، قادر به تشخیص بیماری نیستند. اما به عنوان فردی که وظیفه نگهداری از کودک را بر عهده دارد باید هر چه زودتر علائم بیماری را تشخیص دهید و از انتقال بیماری به سایر افراد جلوگیری کنید.
در ادامه می توانید با رایج ترین نشانه ی سرخک اطفال آشنا شوید:
- تب
- سرفه خشک
- آبریزش
- گلو درد خفیف
- ملتهب شدن چشم ها
- ایجاد جوش های قرمز روی پوست
- سفید شدن داخل دهان و گاهی اوقات گونه ها
علائم سرخک جدید
متاسفانه این روزها با افزایش آمار کودکانی که در برابر این بیماری واکسینه نشدهاند؛ شاهد شیوع سرخک در جامعه جهانی هستیم. به همین خاطر بد نیست که اگر به کودک خود واکسن سرخک تزریق نکردهاید؛ در اولین قدم این کار را انجام دهید یا با علائم این بیماری آشنا شوید تا به محض ظهور آنها در بدن کودک بتوانید اقدامات درمانی مناسب را انجام دهید. معمولا 7 تا 14 روز پس از ابتلا به عفونت سرخک، اولین علائم روی بدن ظاهر میشوند. والدین باید بدانند که سرخک فقط جوشهای ریز روی پوست ایجاد نمیکند. بلکه این بیماری میتواند خطرناک باشد؛ به ویژه برای نوزادان و کودکان خردسال. سرخک معمولا با علائم زیر شروع میشود:
- تب بالا (ممکن است به بیش از 40 درجه سانتیگراد نیز برسد)
- سرفه
- آبریزش بینی
- قرمزی و آبریزش از چشمها
- دو تا سه روز پس از شروع این علائم ممکن است لکههای سفید ریز در داخل دهان کودک ظاهر شوند. در طول 2 روز بعدی، یعنی 3 تا 5 روز بعد از شروع علائم اولیه، بثورات و جوشها کم کم نمایان میشوند.
علائم سرخک در نوزاد 6 ماهه
اولین علائم ابتلا به عفونت سرخک معمولا سرفه شدید، آبریزش بینی، تب بالا و قرمزی چشم است. علاوه بر این ممکن است قبل از شروع بثورات، لکههای قرمز رنگ کوچکی که مرکز آنها آبی یا سفید است؛ در داخل دهان شکل بگیرند. این ضایعات دهانی در عرض 3 تا 5 روز شروع به پخش شدن در نواحی دیگر بدن کرده و گاهی اوقات همراه با تب بالا تا 40 درجه سانتیگراد هستند. بثورات قرمز یا قهوهای مایل به قرمز معمولا به صورت لکههای صاف روی پیشانی شروع شده و به سرعت به بقیه قسمتهای صورت سرایت میکند. پایین گردن و بالاتنه، بازوها، پاها و ساقها به ترتیب محلهایی هستند که درگیر این ضایعات پوستی میشوند. خوشبختانه تب و این جوشها بعد از چند روز به آرامی از بین میروند.
علائم سرخجه در کودکان زیر دو سال
ممکن است 14 تا 21 روز طول بکشد تا کودک پس از تماس با ویروس، علائم سرخجه را از خود نشان دهد. علائم این بیماری ممکن است از کودکی به کودک دیگر کمی متفاوت باشد. اما شایعترین علائمی که بیماری با آن آغاز میشود عبارتند از:
- بیحالی
- تب پایین
- آبریزش بینی
- اسهال
این علائم ممکن است 1 تا 5 روز طول بکشد و سپس تبدیل به جوشهای پوستی شود. این جوشها به صورت زیر روی بدن کودک ایجاد میشوند:
- شروع با ضایعات پوستی برجسته روی صورت
- سرایت این جوشها به بالاتنه، بازوها و پاها
- محو شدن آنها در عرض 3 تا 5 روز
همچنین ممکن است غدد لنفاوی واقع در گردن کودک نیز دچار تورم شود. کودکان خردسالی که بیش از 2 سال سن دارند گاهی درد و التهاب مفاصل را نیز تجربه میکنند. زمانی که بثورات در کودک شروع به ظاهر شدن میکند؛ بیماری در حداکثر توان خود برای سرایت به سر میبرد. با این وجود امکان پخش بیماری از 7 روز قبل از ایجاد بثورات تا 7 روز پس از شروع بثورات وجود دارد.
شکل جوشهای سرخک
جوشهایی که ناشی از ابتلای کودک به سرخک هستند؛ در ابتدا چیزی شبیه به لکههای قرمز مسطحی میباشند که روی صورت و بیشتر در نواحی مانند خطر رویش موهای سر ظاهر میشوند. کم کم سایر نقاط بدن مانند گردن، نیمتنه بالایی، بازوها، رانها و در نهایت ساق پا نیز دچار این بثورات میشوند.
شکل ظاهری این جوشها بیشتر شبیه برآمدگیهای کوچک برجستهای است که ممکن است نوک آنها کمی قرمز باشد. وقتی تمام قسمتهای بدن کودک دچار جوش میشود؛ این لکهها به هم متصل شده و به صورت ضایعات پوستی یکپارچه در میآیند. هنگامی که بثورات شروع به نمایان شدن میکنند؛ تب کودک ممکن است به بیش از 40 درجه سانتیگراد برسد.
خطرات سرخک در کودکان
اکثر کودکانی که به این بیماری مبتلا میشوند؛ بعد از طی شدن دوره بیماری، بدون هیچگونه عوارضی به زندگی عادی خود باز میگردند. اما سرخک میتواند در برخی از کودکان منجر به ایجاد عوارض جدی یا حتی مرگ شود. عوارض خطرناک سرخک عبارتند از:
- عفونت گوش میانی
- عفونت ریه (پنومونی)
- عفونت مسیر تنفسی فوقانی، مشکلات تنفسی و سرفه
- اسهال
- عفونت مغز (آنسفالیت)
درمان سرخک
به عنوان پرستار کودک یا فردی که وظیفه نگهداری از کودک را بر عهده دارد، بهتر است بدانید که بیماری سرخک درمان خاصی ندارد. فرد مبتلا تنها باید دوره بیماری را که معمولاً 2 تا 3 هفته طول می کشد، پشت سر بگذارید. بهترین درمان برای این بیماری جلوگیری از مبتلا شدن به آن است.
اگر می خواهید بدانید که مریضی چگونه منتقل می شود باید بدانید که اولاً دریافت به موقع واکسن این بیماری و عدم رفت و آمد در فضاهای شلوغ اهمیت زیادی بر پیشگیری از مبتلا شدن به سرخک دارد. معمولاً این مریضی از طریق تنفس، آب دهان و تماس با فرد آلوده به فرد دیگر منتقل می شود. معمولاً کودکانی که کمبود ویتامین آ دارند، به نوع شدیدتری از این بیماری مبتلا می شوند. اگر می خواهید بدانید که چه غذایی برای سرخک خوب است، باید به شما بگوییم که خوردن هویج، لبنیات و زرده تخم مرغ برای کودکانی که سرخجه مبتلا شده اند، بسیار مفید است.
برای پایین آوردن تب کودک می توانید از داروهایی مثل استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید. توجه داشته باشید که برخی از کودکان در زمان ابتلا به سرخک دچار عفونت در ناحیه گوش می شوند. بنابراین با مشاهده علائم بهتر است هر چه زودتر از پزشک کمک بگیرید تا در صورت نیاز به کودک آنتی بیوتیک بدهید.
به عنوان پرستار کودک باید بدانید که تب موجب از دست رفتن آب بدن می شود. بنابراین سعی کنید در طول بیماری مایعات و آب بیشتری به کودک بدهید تا بدن او دچار کم آبی نشود. معمولاً کودکانی که کمبود ویتامین آ دارند باید بعد از ابتلا به سرخجه حتماً از این ویتامین استفاده کنند تا این کمبود ویتامین موجب تشدید علائم بیماری نشود و مشکلات جدی برای کودک ایجاد نکند.
واکسن سرخک در چند ماهگی زده می شود؟
به طول کلی کلیه کودکان بالای 6 ماه باید حتماً واکسن سرخک بزنند و یکی از واکسیناسیون کودک تا یکسالگی می باشد. اولین دز این واکسن بین 12 تا 15 ماهگی به کودک زده می شود. دز بعدی نیز در 4 تا 6 سالگی تزریق می شود. بنابراین اقدام به موقع خانواده یا پرستار کودک برای واکسیناسیون می تواند به حفظ سلامت کودک شما کمک زیادی کند. واکسن زدن موجب می شود تا حتی اگر کودک در معرض ویروس قرار گرفت نوع خفیف تری از بیماری را مبتلا شود و سریع تر درمان شود.
نکاتی که باید در مورد سرخک بدانید
- اگر کودک شما به سرخجه مبتلا شده است، باید تا چند هفته به خوبی استراحت کند و از انجام فعالیت های شدید پرهیز کند.
- خوردن آب میوه و مایعات زیاد در دوران بیماری اهمیت زیادی دارد.
- برای اینکه سرفه خشک کمتر شود و ادیت نشوید بهتر است از دستگاه بخور استفاده کنید.
- فرد مبتلا به سرخجه نباید زیاد به تلویزیون و گوشی نگاه کند. زیرا نور زیاد به چشم های او موجب اذیت شدن چشم ها می شود.
- اگر می خواهید بدانید چه میزان زمان طول می کشد این بیماری معمولاً تا 3 هفته ادامه دارد و شدت علائم می تواند از فردی تا فرد دیگر متغیر باشد.
بیماری شبه سرخک
روزئولا و سرخک دو بیماری متفاوت هستند که با تب بالا و جوشهای پوستی خود را نشان میدهند. هر دوی این بیماریها بیشتر کودکان را درگیر میکنند. اگرچه سرخک میتواند بزرگسالان را نیز مبتلا کند؛ اما وقوع شبه سرخک یا همان روزئولا در بزرگسالان بسیار نادر است. هر دوی این بیماریها شباهتهای زیادی با یکدیگر دارند؛ اما تفاوتهایی مانند نحوه بروز علائم و پیشرفت بیماری نیز بین آنها وجود دارد.
روزئولا یک عفونت ویروسی ناشی از تماس فرد با نوع 6 و گاها 7 همان ویروسی است که منجر به تبخال میشود. این بیماری از طریق ورود قطرات ریز تنفسی به بدن یا تماس سطوح آلوده و سپس دست زدن به دهان و بینی پخش میشود. شبه سرخک در کودکان بین 6 تا 12 ماهه شیوع بیشتری دارد و این کودکان را درگیر تب شدید و به دنبال آن جوشهای پوستی میکند. روزئولا یک بیماری ویروسی خود محدودکننده است. این به این معنی است که معمولا نیازی به درمان ندارد. پزشکان عموما روشهای خانگی را خط مقدم درمان این بیماری میدانند. مگر اینکه کودک تشنج کرده یا تب بالای مداوم داشته باشد.
جمع بندی نهایی
سرخک Measles یک بیماری رایج در کودکان است. از همین رو یک پرستار کودک و ی فردی که موظف به نگهداری از کودک در منزل است باید به خوبی با علائم این بیماری و روش مقابله با آن آشنا باشد. این موضوع از انتقال بیماری به سایرین جلوگیری می کند و موجب جلوگیری از تشدید بیماری می شود. فرد مبتلا به سرخجه باید به خوبی استراحت کند و در صورت نیاز از داروهایی مثل استامینوفن و آنتی بیوتیک استفاده نماید تا به طور کامل بهبود پیدا کند. شما می توایند تجربیات خود را در مقابله با این مریضی با ما به اشترک بگذارید و ما این مقاله را تا حد ممکن گسترش و کامل کنیم و در صورت رضایت میزان رضایت خود را در مقاله وارد کنید.
