زمانی که در داخل مفصل زانو یا اطراف آن تجمع مایع رخ دهد، تورم زانو اتفاق می‌افتد. پزشک ممکن است این حالت را «افیوژن مفصل زانو» بنامد. برخی این حالت را «آب آوردن زانو» می‌نامند.
تورم زانو ممکن است به علت آسیب ضربه‌ای، آسیب در اثر استفادهٔ بیش‌ازحد یا بیماری‌ها یا علل زمینه‌ای رخ دهد. پزشک ممکن است جهت تعیین علت تورم، از مایع تجمع‌یافته نمونه‌برداری کند تا وجود عفونت، بیماری یا آسیب را، بررسی نماید.
تخلیهٔ مقداری از مایع تجمع‌یافته، به کاهش درد و خشکی همراه با تورم کمک می‌کند. زمانی که علت تورم زانو مشخص شود، می‌توان درمان مناسب را آغاز نمود.
علائم
علائم و نشانه‌ها معمولاً شامل موارد ذیل می‌شوند:
- تورم. پوست اطراف زانو ممکن است به صورت مشخصی ورم کند. این تورم به‌ویژه هنگامی که زانوی درگیر با زانوی سالم مقایسه می‌شود، نمود بیشتری دارد.
- خشکی. وقتی که مفصل زانو حاوی مقدار بیش‌از‌حدی مایع باشد، ممکن است نتوانید زانوی خود را به‌طور کامل صاف یا خم کنید.
- درد. بسته به علت تجمع مایع، ممکن است زانو بسیار دردناک باشد. این درد ممکن است تا حدی باشد که تحمل وزن روی زانو، مشکل یا غیرممکن شود.
زمان مراجعه به پزشک
در صورت رخداد موارد ذیل به پزشک مراجعه کنید:
- اقدامات مراقبت از خود یا داروهای تجویزشده در تسکین درد و تورم مؤثر نباشند.
- یک زانو در مقایسه با زانوی دیگر، دچار قرمزی و گرمی شود.
علل
مشکلات بسیاری از آسیب‌های ضربه‌ای گرفته تا بیماری‌ها و علل دیگر، ممکن است سبب ایجاد تورم در زانو شوند.
آسیب‌ها
آسیب دیدن هر بخشی از زانو، ممکن است سبب تجمع مایع مفصلیِ اضافه شود. آسیب‌هایی که سبب تجمع مایع در داخل و اطراف مفصل زانو می‌شوند شامل موارد ذیل می‌گردند:
- پارگی رباط‌ها، به‌ویژه رباط صلیبی قدامی (ACL)
- پارگی غضروف (منیسک)
- تحریک به علت استفادهٔ بیش‌ازحد
- شکستگی استخوان
بیماری‌ها و علل زمینه‌ای
آن دسته از بیماری‌ها و علل زمینه‌ای که ممکن است سبب تجمع مایع در داخل یا اطراف مفصل زانو شوند، شامل موارد ذیل‌اند:
- استئوآرتریت
- آرتریت روماتوئید
- عفونت
- نقرس
- نقرس کاذب
- بورسیت
- کیست‌ها
- تومورها
عوامل خطر
- سن. احتمال ابتلا به تورم زانو به علت آرتریت، با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد.
- ورزش. افرادی که در ورزش‌هایی شرکت می‌کنند که شامل چرخاندن زانو می‌شود، بیشتر دچار آسیب‌های ایجادکنندهٔ تورم در زانو می‌شوند.
- چاقی. اضافه وزن، فشار وارده بر زانو را افزایش می‌دهد و در افزایش بار مفصل و بافت و تخریب زانو، نقش دارد. این عوامل ممکن است سبب تورم زانو شوند. چاقی احتمال ابتلا به استئوآرتریت – یکی از علل رایج‌تر تورم زانو – را افزایش می‌دهد.
عوارض
از جمله عوارض تورم زانو، می‌توان موارد ذیل را نام برد:
- از دست دادن تودهٔ عضلانی. مایع تجمع‌یافته در زانو ممکن است در کار عضلات اختلال ایجاد کند و سبب از بین رفتن عضلات ران شود.
- کیسهٔ پر از مایع (کیست بیکر). تجمع مایع در زانو سبب ایجاد کیست بیکر در پشت زانو می‌شود. کیست بیکر متورم ممکن است دردناک باشد، اما معمولاً با یخ و فشرده‌سازی بهبود می‌یابد. اگر تورم شدید باشد، ممکن است به تخلیهٔ مایع نیاز شود (آسپیراسیون کیست).
پیشگیری
تورم معمولاً در نتیجهٔ آسیب یا بیماری مزمن به وجود می‌آید. جهت مدیریت سلامت کلی بدن و پیشگیری از آسیب‌ها، انجام اقدامات ذیل مفید است:
- تقویت عضلات اطراف زانو. داشتن عضلات قوی در اطراف مفصل به کاهش فشار وارده به مفصل کمک می‌کند.
- انتخاب ورزش‌های کم‌برخورد. برخی از فعالیت‌ها مانند ایروبیک در آب و شنا، به مفاصل زانو فشار وزن را وارد نمی‌کنند.
- حفظ وزن مناسب. اضافه وزن، سبب آسیب فرسودگی و خوردگی در زانو و متعاقب آن، تورم زانو می‌شود.
