تیروئید غدهای به شکل پروانه در جلوی گردن است که وظایف بسیار مهم و حیاتی را در بدن بر عهده دارد.
غده تیروئید هورمونهای تیروکسین و تری یدو تیرونین را میسازد. این هورمونها تاثیرات بسیار گستردهای در بدن دارند. بنابراین هر گونه اختلال در ساخت و ترشح هورمونهای تیروئید تغییرات زیادی را در بدن ایجاد میکند. این هورمونها از تیروئيد به داخل جریان خون ترشح میشوند و در بدن گردش پیدا میکنند. هدف آنها تنظیم سوختوساز بدن ما است.
همچنین غده تیروئید در کنار دو هورمون T3 و T4 هورمونی به نام کلسیتونین نیز تولید میکند که مسئولیت تنظیم مقدار کلسیم خون بر عهده آن است.
هرگونه اختلال در کارکرد غده تیروئید، تغییر در میزان نرمال ترشح غدد تیروئیدی و تغییر اندازه و شکل غده تیروئید منجر به بیماری خاصی در بدن میشود. چند مورد از مهمترین این بیماریها عبارتند از:
کمکاری تیروئید یا هیپوتیروئیدی (Hypothyroidism)
کمکاری تیروئید یک بیماری نسبتا شایع در بین بیماریهای غدد است. کمکاری تیروئید با کاهش تولید هورمونهای ترشح شده از تیروئید به وجود میآید.
هیپوتیروئیدی علائمی از قبیل حساسیت به سرما، کم اشتهایی، خستگی مفرط، افسردگی و اختلال حافظه را به همراه دارد.
پرکاری تیروئید (Hyperthyroidism)
پرکاری غده تیروئید در اصطلاح پزشکی با نام هایپرتیروئیدیسم شناخته میشود. پرکاری تیروئید زمانی رخ میدهد که غده تیروئید بیش از حد نرمال هورمون ترشح میکند. پرکاری غده تیروئید ممکن است به علتهای زیادی رخ داده باشد. بیماری گریوز، یکی از شایعترین علل پرکاری غده تیروئید است.
پرکاری غده تیروئید از جمله بیماریهایی است که سابقه بیماری در آن مهم است
مبتلایان به پرکاری تیروئید، اغلب حساس به گرما، بیش فعال و دچار پر خوری افراطی هستند.
↑↑سرطان تیروئید (Thyroid Cancer)
سرطان تیروئید مانند دیگر انواع سرطانها ناشی از رشد بیرویه سلولهاست. به این معنی که سلولها داخل غده تیروئید شروع به رشد میکنند و به سرعت تقسیم میشوند. بدین ترتیب تومورهایی سرطانی در بافت تیروئید ایجاد میشود.
سرطان تیروئید به ۴ نوع اصلی، سرطان پاپیلاری تیروئید، سرطان فولیکولار، سرطان مدولاری و سرطان آناپلاستیک تقسیمبندی میشود.
خوشبختانه سرطان تیروئید یک سرطان بسیار خوشخیم است که در اکثر موارد پاسخ خوبی به درمان داده و خطر چندانی فرد را تهدید نمیکند.
هاشیموتو (Hashimoto)
تیروئیدیت هاشیموتو نوعی التهاب مزمن غده تیروئید است که بر اثر یک بیماری خودایمنی به وجود میآید. منظور از بیماری خودایمنی این است که بدن علیه خودش وارد عمل شده و علیه سلولهای خودی پادتنهای مختلف میسازد.
هنوز علت دقیقی برای توجیه ابتلا به هاشیموتو یافت نشده است به طوری که برخی پزشکان معتقدند که یک ویروس یا باکتری باعث ابتلای فرد به این بیماری میشود و برخی دیگر عوامل ژنتیکی را مسبب ابتلا به این بیماری میدانند.
ندول تیروئید
گرهها يا ندولها، تودههایی در غده تیروئید هستند. این گرهها گرد يا بيضی شكل هستند. ندولهای تیروئید به شکل منفرد یا متعدد به وجود میآیند. ندول تیروئید معمولا خطری ایجاد نمیکند؛ اما به ندرت ممکن است تغییرات بدخیمی در آنها رخ دهد. احتمال بدخیم بودن یک ندول منفرد خیلی بیشتر از ندولهای متعدد است.
گواتر (goitre)
به صورت بسیار ساده، به بزرگ شدن غیر طبیعی غده تیروئید گواتر میگویند.
گواتر معمولاً دردی به همراه ندارد، (همین موضوع سبب میشود که ما به موقع به متخصص غدد مراجعه نکنیم) اما زمانی که غده تیروئید خیلی بزرگ شود، میتواند باعث سرفه شده و مشکلاتی را در بلع و تنفس برای مبتلایان ایجاد کند.
گریوز (Graves)
گریوز نوعی بیماری خودایمنی است؛ به این معنی که در اثر این بیماری بدن علیه خودش آنتیبادی میسازد. این آنتیبادیها سبب تحریک بیش از حد غده تیروئید و به دنبال آن ترشح بیش از حد هورمون میشوند.
به طور کلی وقوع بیماریهای خودایمنی در زنان، بیش از مردان است که این قاعده شامل بیماری گریوز نیز میشود.
خطرات جراحی تیروئید چیست؟
خطرات جراحی تیروئید شامل:
- آسیب دیدن عصبی که کار کنترل تارهای صوتی را بر عهده دارد
- آسیب دیدن غدههای پاراتیروئید (این چهار غدهی کوچک به قسمت پشتی غدهی تیروئید متصل بوده و به کنترل سطح مواد معدنی خون از جمله کلسیم کمک میکنند.)
بعد از جراحی فرد تا پایان عمر خود باید داروی لووتیروکسین (levothyroxine) مصرف کند، این دارو نیاز بدن به هورمون تیروئید را تامین خواهد کرد. پزشک متخصص تیروئید میزان دقیق مصرف روزانه این دارو را مشخص خواهد کرد.
- ابلیشن الکل (Alcohol ablation)
برای درمان برخی از گرههای کوچک سرطانی از این روش درمانی استفاده میشود. برای از بین بردن گره به آن مقدار کمی الکل تزریق میکنند. تزریق الکل باید در چند جلسه انجام شود.
سخن آخر
در برخورد با بیماریهای مربوط به غده تیروئید، آنچه بیش از همه اهمیت دارد؛ این است که اگر علائم و زنگ خطرهای اختلالات تیروئید در بدنتان به صدا در آمده است، شما نباید دست روی دست بگذارید تا این نشانهها خود به خود بهبود یابند.
