دوران یائسگی حدود یک‌سوم از طول زندگی بانوان را به خود اختصاص می‌دهد، در این دوره با توجه به کاهش هورمون‌های جنسی اختلالات متعددی در سایر فعالت‌های بدن از جمله پوکی استخوان، بیماری‌های قلبی عروقی، اختلال خواب، گرگرفتگی، چروکیدگی پوست و تحریک‌پذیری عصبی به وجود می‌آید.
امروزه از روش‌های دارویی هورمونی یا غیرهورمونی و روش‌های غیردارویی برای رفع و کاهش نشانه‌های یائسگی استفاده می‌شود. با وجودی که هورمون درمانی به طور وسیعی در دهه‌های گذشته به منظور از بین بردن نشانه‌های یائسگی استفاده شده و در سنین پس از یائسگی منافع بی شماری برای زنان داشته است، اما همچنان نگرانی زنان از مصرف این داروها رو به افزایش است.
به همین دلیل زنان از هورمون‌درمانی استقبال نمی‌کنند و گرایش آنان به روش‌های غیردارویی است. با توجه به همین موضوع؛ استفاده از طب مکمل و جایگزین، از روش‌هایی هستند که در مراقبت‌های پرستاری و مامایی بسیاری از مراکز گسترش یافته‌اند.
گیاه سنجد، یکی از مهم‌ترین گیاهان دارویی در عرصه تجارت جهانی است و به دلیل خواص متعدد، در بیماری‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگرچه اثربخشی آن در موارد گوناگون بررسی شده است، ولی تاثیر آن در زنان یائسه بررسی نشده است. بر همین اساس؛ پژوهشگران با انجام یک مطالعه تاثیر مصرف سنجد را بر هورمون‌های جنسی زنان یائسه بررسی کردند.
در این مطالعه، ۵۸ زن ۴۰ تا ۷۰ ساله که شرایط مورد نیاز این تحقیق را داشتند و به یکی بیمارستان‌های شهر کرج مراجعه کرده بودند، به صورت تصادفی در دو گروه مداخله و دارونما قرار گرفتند. شرکت‌کنندگان گروه مداخله، ۱۵ گرم سنجد و دیگر شرکت‌کنندگان، دارونما دریافت کردند. هر دو گروه شرکت‌کنندگان، پیش از شروع مطالعه و ۱۰ هفته پس از مداخله، از نظر هورمون‌های جنسی استرادیول، پروژسترون، تستوسترون، FSH و LH بررسی شدند.
مقایسه بین گروهی در این مطالعه نشان داد که تغییرات هورمون‌ها بین گروه دارونما و گروه سنجد معنی‌دار نبود. تنها درد مفاصل در شرکت‌کنندگانی که سنجد مصرف کرده بودند، بهبود معنی‌داری داشت. با این حال؛ مقایسه درون‌گروهی نشان داد که سطوح هورمون‌های FSH و FSH نسبت به تستوسترون، افزایش قابل توجهی نشان داد، در حالی که سطح پروژسترون به طور قابل توجهی پس از ۱۰ هفته مصرف سنجد، کاهش یافت.
بررسی‌های این مطالعه حاکی از آن است که مصرف سنجد به میزان محدودی باعث بهبود درد مفاصل و تغییر مشخصات هورمون‌های جنسی زنان یائسه شرکت‌کننده در این مطالعه شد.
به گفته پژوهشگران این مطالعه؛ بهبود هورمون‌های جنسی پس از مصرف سنجد، به اندازه‌ای که در طب سنتی ایرانی عنوان شده، نبود و ممکن است دلیل آن حجم نمونه کوچک و زمان کوتاه این مطالعه باشد.
این محققان می‌گویند: با توجه به این‌که در فرهنگ عامه ایرانی، یک باور قوی در مورد اثرات مفید سنجد وجود دارد، مطالعات طولانی‌مدت بر روی شرکت‌کنندگان بیشتری برای ارزیابی اثربخشی سنجد، مورد نیاز است.
در انجام این مطالعه؛ فرزانه امامی‌نیا، آرزو رضائی، مهزاد شعبانی و روح‌الله رمضانی؛ پژوهشگران دانشگاه دامغان، به همراه بیتا باده‌نوش از دانشگاه علوم پزشکی البرز با یکدیگر مشارکت داشتند.
ایسنا
