تاثیر کرونا در سکته مغزی

ویروس کرونا بسیار قوی بوده و تا به حال بارها تغییر چهره داده و در نتیجه علائم متفاوتی از بیماری را از خود بروز داده است. به همین دلیل نمی توان آینده را پیش بینی کرد که چه اتفاقی در انتظار ما بوده و اگر به کرونا مبتلا شویم، چه بلایی سرمان می آید. بنابراین به ضما اکیدا توصیه می کنیم تا زمانی که واکسن و دارو برای این ویروس کشف شود، مراعات کرده و پروتکل های بهداشتی را رعایت نمایید تا دچار بیماری نشوید. یکی از سوالاتی که اغلب کاربران از آن می پرسند این است که آیا کرونا منجر به سکته مغزی نیز می شود؟

سکته مغزی از شایع‌ ترین بیماری های مغز و اعصاب و یکی از علل ناتوانی و مرگ و مير در جهان شناخته شده است. سکته مغزی به معنای قطع یا کاهش جریان خون به بخشی از مغز گفته می شود. که در این صورت است که بافت مغز از اکسیژن و مواد مغذی محروم می ‌گردد، در عرض چند دقیقه، سلول‌ های مغزی شروع به مردن می‌کنند به این حالت سکته مغزی می‌ گویند.

علل سکته مغزی ممکن است به علت مسدود شدن رگ های خون مغز (سکته‌ مغزی ایسکمیک) یا نشت یا پاره یک رگ خونی (سکته مغزی) ایجاد شود. برخی از افراد ممکن است تنها اختلال موقت جریان خون به مغز (حمله ایسکمیک گذرا یا TIA) را تجربه کنند که آسیب دائمی ایجاد نمی‌کند. اما چند وقتی است شاهد سکته بر اثر کرونا ویروس هستیم. در مقاله قصد داریم به این مورد بپردازیم.

آیا کرونا ویروس باعث سکته مغزی می شود؟

سکته مغزی یکی از علائم جدید این بیماری می باشد. کرونا ویروس به علت جهش های شدید در ژنوم خود باعث بروز علائم جدید می شود. از علائم جدید این ویروس می توان به سکته مغزی، عقیم شدن در مردان، اسهال، استفراغ، سکته قلبی، ایسکمی در پاها و دست ها و غیره اشاره کرد. (جهت کسب اطلاعات بیشتر به مقاله علائم جدید کرونا از تا ایسکمی دست ها مراجعه فرمایید)

اما مطلبی که بسیار جنجالی شده است و توجه متخصصین مغز و اعصاب را به خود جلب کرده، سکته مغزی بر اثر ویروس کرونا می باشد. ویروس کرونا تاکنون میلیون ‌ها نفر را آلوده کرده و جان هزاران نفر را گرفته است. در پاسخ به این سوال که آیا کرونا ویروس باعث بروز سکته مغزی می شود یا نه ؟ دکتر شادی شکوه یار، متخصص بیماری‌های داخلی مغز و اعصاب گفته است که ” بله. واقعیت این جا است که یکی از مکانیسم‌هایی که ویروس کووید ۱۹ با آن فرد را درگیر می‌کند، استعداد انعقاد ‌پذیری در بدن است، یعنی وقتی فرد مبتلا به بیماری می‌شود،

شانس بروز لخته در همه‌ نقاط بدن زیاد خواهد شد که مکانیسم آن نیز یک مکانیسم پیچیده پزشکی است.” نکته حایز اهمیت در این مورد نیز این است که افرادی که سن بالا، فشار خون بالا، دیابت، سابقه بیماری‌های قلبی عروقی، سابقه مصرف سیگار دارند بیشتر دچار سکته ‌های مغزی در اثر کووید ۱۹ می‌شوند.

کرونا ویروس چگونه باعث ایجاد سکته مغزی در افراد مبتلا می شود؟

در پاسخ به این که کرونا ویروس چگونه باعث ایجاد سکته مغزی در افراد مبتلا می شود؟ قبل از هر چیزی باید در مورد ساز و کار سیستم ایمنی در مقابل عفونت های شدید را توضیح دهیم. سیستم ایمنی ما همیشه در حال گشت و گذار جهت یافتن عوامل خارجی از جمله عفونت ها می باشد. با یافتن یک عامل خارجی بدن سریعا تلاش می کند که آن را از بین ببرد. گاهی جهت از بین عامل خارجی بدن باید بیشتر تلاش کند که ممکن است متابولیت های حاصل از سیستم ایمنی بدن در مقابل یک عفونت شدید بر خود بدن نیز آسیب زا باشد.

یکی از این موارد لخته می باشد. در واقع وقتی در بدن ما یک واکنشِ ایمنیِ شدید اتفاق می‌افتد، بدن به صورت تدافعی، وضعیتی ایجاد می‌کند که بر اساس آن، فعالیت پلاکت‌ها و ارگان‌هایی را که می‌خواهند جلوی خونریزی را بگیرند، زیاد می‌کند. وقتی این مکانیسم از کنترلِ بدن خارج شود، در واقع بدن از آن طرف بوم سقوط می ‌کند و باعث ایجاد لخته خواهد شد. با ایجاد این لخته، فرد سکته می‌کند، در ‌حالی‌ که ممکن است وی هیچ بیماری زمینه ‌ای نیز نداشته باشد و با یک سکته‌ حاد مراجعه کند.

عامل دیگر سکته مغزی در اثر کرونا

عامل دیگری که محققان عامل سکته مغزی در اثر کرونا را به شرح داده این است که این ویروس باعث چسبندگی خون می‌شود که شرایط بروز لخته شدن خون را آسانتر و در نتیجه موجب بروز سکته مغزی می شود. گیرنده ویروس کووید ۱۹ پروتئینی به نام ACE۲ می باشد که بر سطح همه سلول های بدن به ویژه ریه وجود دارد. اما تعداد این گیرنده ها در سلول های مغز کم است ولی با این وجود این ویروس با گیرنده می تواند خود را به سطح سلول های مغزی بچسباند و وارد این سلول ها شود.

اخیرا سکته مغزی بر اثر کرونا ویروس به حدی در حال افزایش است که دستورالعمل‌ها جدیدی که مربوط به بیماری کرونا است به کادر درمان هشدار داده شده که اگر فردی جوان یا میانسال بدون هیچ بیماری زمینه‌ای اگر به علت سکته مغزی حاد مراجعه کرده، حتما فرد باید از نظر ابتلا به کرونا بررسی شود، هر چند که درمان‌ها تقریباً مشتمل بر همان برخوردی است که با یک سکته معمولی می‌کنیم، ولی باید آن را در نظر داشته باشیم تا در اقدامات بعدی که برای بیمار انجام شود.

آیا احتمال بروز سکته مغزی در آسیایی ها بیشتر از سایر ملل می باشد؟

نتایج یک مطالعه نشان داده است مردم آسیا در صورت ابتلا به کرونا دو برابر بیشتر احتمال دارد به سکته مغزی مبتلا شوند. به طوری ‌که به گزارش روزنامه دیلی میلنتایج مطالعه محققان بیمارستان «ملی مغز و اعصاب لندن» در انگلیس نشان می دهد که تقریبا از هر پنج نفر، یک نفر ( یعنی ۲۰ درصد) از بیماران سکته مغزی مبتلا به کووید ۱۹، آسیایی بوده اند. محققان در این مطالعه متوجه شدند که اکثر بیماران مبتلا به کرونا که به سکته مغزی مبتلا شده اند را آسیایی ها تشکیل می‌دهند!

اما سوالی که ممکن است برای شما پیش آمده باشد علت بالا بودن سکته مغزی در اثر کووید ۱۹ در آسیایی ها چیست؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که ممکن است علت آن تا حدودی این مسئله باشد که مردم این منطقه از جهان بیشتر به کرونا مبتلا می شوند و همه گیری کرونا در آسیا روند افزایشی دارد. با این حال محققان اعلام کردند که این موضوع به بررسی بیشتر نیاز دارد.

آیا سکته مغزی در اثر کرونا ویروس با سکته مغزی با سایر علل متفاوت است؟

همان طور که در بالا گفتیم سکته مغزی در اثر کرونا ویروس به علت به وجود آمدن لخته های خونی می باشد که ممکن است عامل آن سیستم ایمنی برای به دام انداختن ویروس در این تله های فیبرینی باشد یا این که علت آن این باشد که ویروس کرونا باعث چسبندگی خون می‌شود که شرایط بروز لخته شدن خون را آسانتر و در نتیجه موجب بروز سکته مغزی می شود. ولی به هر دلیلی این لخته های خونی به وجود آیند با گردش خون وارد مغز و قلب می شوند و در آن جا باعث سکته می شوند. اما نکته جالب توجه در این مورد این است که مطالعات متعدد نشان داده اند که سکته‌ های مغزی ناشی از کووید- ۱۹ تقریبا دو برابر کشنده تر از سکته‌ های مغزی معمولی است!

همچنین نیمی از افرادی که به دلیل کرونا دچار سکته مغزی شده‌اند زیر ۵۰ سال بوده‌اند؛ علت سکته، اختلال انعقادی یا آسیب به عروق است که در نتیجه ویروس ایجاد می‌شود؛ برای افرادی که سکته می‌کنند به موازات درمان کرونا، درمان سکته مغزی نیز انجام می‌شود که خوشبختانه اکثر این افراد بهبود یافته‌اند. یکی دیگر از نکات حایز اهمیت در مورد این ویروس این است که نتایج هنوز نشان می‌دهد که ویروس در مغز کشنده‌تر از عفونت تنفسی است.

علائم سکته مغزی بر اثر کرونا

یکی از مسائلی که در اثر ابتلا به کرونا باید به آن توجه کنیم علائمی است که ممکن است نشانگر سکته مغزی در اثر این بیماری باشد. در صورت مشاهده هر یک این علائم در فرد مبتلا حتما با اورژانس تماس بگیرید. بنابراین در ادامه به این علائم اشاره می کنیم:

• ضعف، فلج یا بی حسی ناگهانی صورت، دست و یا پا که معمولاً در یک سمت بدن رخ می‌دهد.
• اختلال در گفتار و یا حتی عدم توانائی در صحبت کردن
• اختلال دید ناگهانی و یا دو بینی
• سرگیجه، اختلال تعادل و یا اختلال در هماهنگی حرکات عضلات بدن
• یک سردرد غیر معمول و ناگهانی که ممکن است همراه با سفتی گردن، درد صورت، درد در بین چشمان، استفراغ و یا تغییر سطح هوشیاری باشد
• گیجی و یا اختلال در حافظه، درک فضائی و یا مشکل در درک مسائل فکری
• سردرگمی ناگهانی
• راه رفتن، سرگیجه ناگهانی یا از دست دادن هماهنگی
• تاری دید در یک یا هر دو چشم

علاوه بر سکته مغزی کرونا ویروس چه تاثیراتی بر مغز می تواند داشته باشد؟

به غیر از سکته مغزی ، ویروس کرونا بر مغز نیز دارد که برخی از این ها را می توان عوارض دائمی و برخی موقت شناخت. در مطالعهٔ جدید، دکتر ایوازاکی و همکارانش عفونت مغز را به سه روش مستند کردند:

• در بافت مغز فردی که به علت بیماری کووید ۱۹ درگذشت
• در نمونه موش
• در اندام ‌واره (ارگانوئیدها)، خوشه‌های سلول‌های مغز در یک ظرف آزمایشگاهی به منظور تقلید ساختار سه‌ بعدی مغز.

ویروس کرونا علاوه بر سکته مغزی باعث اختلالات زیادی در مغز می شود . این ویروس در سلول‌ های مغز نیز می تواند تکثیر کند، ولی آن ‌ها را از بین نمی‌برد و به جای آن، اکسیژن سلول‌ های مجاور را قطع کرده و باعث ضعیف شدن و مرگ آن‌ ها می‌شود. همچنین ویروس کرونا به سرعت تعداد سیناپس‌ها (ارتباطات بین سلول‌های عصبی) را کاهش می‌دهد. به طوری تنها چند روز پس از گذشت عفونت ما شاهد کاهش چشمگیر میزان سیناپس هستیم. ولی محققات هنوز نمی دانندد که این قابل اختلال برگشت پذیر است یا خیر. متاسفانه این ویروس ساز و کار بسیاری برای فرار از سیستم ایمنی بدن دارد و همین عامل باعث سخت شدن درمان آن نیز شده است.

آسیب های احتمالی که کرونا بر مغز

در ادامه این مطلب قصد داریم به آسیب های احتمالی که کرونا بر مغز دارد ، بپردازیم:

کاهش هوشیاری و احساس گیجی

از جمله علائم درگیری مغزی در کرونا، سرگیجه و کاهش هوشیاری می باشد که در یک مطالعه در بیمارستان حدود ۱۹ درصد افراد مبتلا به کرونا، دچار سرگیجه و حدود ۱۰ درصد نیز دچار عدم تعادل شدند. توصیف سرگیجه از سوی مبتلایان بسیار متفاوت بوده است و آن را با علائمی مانند گیجی و منگی و کاهش هوشیاری گزارش کرده اند. به طوری که افراد مبتلا پس از بهبودی اظهار داشته اند که برای لحظات یا ساعاتی را اصلا به یاد نمی آورند!

تشنج

تشنج در اثر کرونا به علت کاهش خون رسانی به سلول های مغز ممکن است اتفاق بیفتد. کمتر از ۵ درصد بیماران کرونا تشنج داشتند؛ این تشنج در تعدادی از بیماران به دلیل بیماری صرع بوده است؛ یعنی تعدادی از بیماران صرع داشتند و پس از ابتلا به کرونا بدتر شدند و برخی نیز به دنبال اختلالات الکترولیتی خونی دچار تشنج شدند؛ یعنی ممکن است کرونا به صورت بالفطره باعث تشنج شود.

سردرد تپشی دارید

سردرد در کنار تب و لرز، سرفه خشک، و تنگی نفس یکی از علائم اصلی کوویدـ۱۹ است. یکی از بیماران مبتلا به این بیماری سردردهای خود را شبیه چکشی درون سرش توصیف کرده بود که تلاش می‌کند راه خود را به بیرون باز کند.

از دست دادن حس بویایی و چشایی

از دست دادن حس بویای و چشایی از جمله آسیب های کرونا در مغز می باشد. حس بویایی اغلب تا روز سوم آلوده شدن به کرونا ویروس جدید از دست می‌ رود و بیماران بسیاری هم‌ زمان حس چشایی خود را نیز از دست می‌دهند.

انسفالوپاتی

اگر تغییر در عملکرد فکری، احساسی، روانی و شخصیتی خود تجربه کردید که به طور معمول با تغییرات رفتاری همراه است، ممکن است به انسفالوپاتی مبتلا شده باشید. این عارضه نادر معمولا همراه عفونت‌های ویروسی بروز پیدا می‌کند، اما عامل آن نه خود ویروس بلکه انتشار بیش از حد پروتئین‌ های محلولی به نام «سیتوکین» است. این پروتئین در واقع سیگنال هشدار بدن در مورد حمله ویروس است، اما گاهی اوقات بیش از حد آزاد شده و باعث التهاب می‌شود. دانشمندان هنوز مطمئن نیستند که آیا همین اتفاق در مورد ویروس کرونا هم رخ می‌دهد یا اینکه ویروس مستقیما سیستم عصبی را مورد هدف قرار می‌دهد.